Λάζαρος Μαλούτας: Μια ζωή αφιερωμένη στα κοινά

Συνέντευξη στο TIMSEL – ένθετο του Θάρρους Δυτικής Μακεδονίας.

Με μακρά θητεία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, από το 1991, πέρασε όλες τις βαθμίδες της ΤΑ και από Αντιδήμαρχος επί δημαρχίας Κουκουλόπουλου εξελίχθηκε σε έναν επιτυχημένο Δήμαρχο που τα οράματά του αναδιαμόρφωσαν την εικόνα της πόλης. Την προσωπική του σφραγίδα και ως μηχανικού έχουν πολλά δημοτικά έργα που κοσμούν σήμερα την Κοζάνη.

Το μέλλον της Κοζάνης, λέει, δεν μπορεί να αποκοπεί από την ενέργεια, όπως αυτή θα εννοείται στα επόμενα χρόνια. Πρόεδρος της ΔΙΑΔΥΜΑ από το 1998-2007 γνωρίζει καλά ότι η ανάπτυξη μπορεί να έλθει μόνο μέσα από συνέργειες και καινοτόμες ιδέες.

Για όλα αυτά που πέτυχε η Κοζάνη το μεγάλο διάστημα της προόδου και της ευημερίας πιστεύει ότι πρέπει να αγωνιστούμε όλοι.

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Μια ζωή αφιερωμένη στα κοινά. Ασχολείστε με το Δήμο Κοζάνης από πότε;

Μια ζωή αφιερωμένη στον τόπο που γεννήθηκα, μεγάλωσα και ζω. Από το 1991, είμαι προσηλωμένος στην τοπική αυτοδιοίκηση και τον τόπο μου, παρόλο που κατά καιρούς είχα και άλλες επιλογές.

Η σχέση μου με την τοπική αυτοδιοίκηση εμπεριέχει το αυτονόητο καθήκον της υπεράσπισης των συμφερόντων του τόπου και των συμπολιτών μου, είναι μια σχέση προσφοράς και μόνο, καθώς διατηρώ την ίδια επαγγελματική δραστηριότητα από τότε που πρωτοεκλέχθηκα έως και σήμερα και δεν προσδοκώ καμία επιπλέον οικονομική απολαβή.

Η σχέση συνέπειας με το Δήμο Κοζάνης συνεχίζει να τροφοδοτείται από απόψεις και θέσεις για το μέλλον του τόπου, τις οποίες υπηρετώ και προωθώ.

Θέσεις σύγχρονες, ρεαλιστικές, επίκαιρες. Θέσεις που ενώ πολεμήθηκαν στο παρελθόν σήμερα υιοθετούνται από τη δημοτική αρχή

 

Ποιο έργο της πόλης φέρει την προσωπική σας σφραγίδα;

Κατά τη διάρκεια της θητείας μου στο Δήμο Κοζάνης συνέβαλα ως δημοτικός σύμβουλος, αντιδήμαρχος και δήμαρχος σε πολλά επιτυχημένα και προβεβλημένα έργα.
Είναι όμως αναγκαίο να επισημάνω πως η παραγωγή έργου στην τοπική αυτοδιοίκηση απαιτεί συλλογική δράση, συνεργασία εργαζομένων και αιρετών.
Έτσι θεωρώ ότι ήταν καθοριστική η συμβολή μου σε τρία, ας μου επιτραπεί η υπέρβαση, έργα.
Το πρώτο αφορά στην ανάπλαση της κεντρικής πλατείας, έργο που άλλαξε την εικόνα του κέντρου της πόλης και του οποίου η ιδέα, ο τρόπος υλοποίησης, η μελέτη και η χρηματοδότηση πραγματοποιήθηκαν επί δημαρχίας μου.
Το δεύτερο αφορά στη συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας για την εκπόνηση του σχεδίου marketing και branding τόπου, εργαλείου απαραίτητου για τον μελλοντικό σχεδιασμό και προβολή του δήμου.
Το τρίτο αφορά στην ταχύτατη επίλυση του υδρευτικού προβλήματος οικισμών της περιοχής του Ελλησπόντου με την κατασκευή νέου εξωτερικού υδραγωγείου, τροφοδοτούμενου με υγιεινό νερό, από τη στιγμή που εντοπίστηκε ύπαρξη εξασθενούς χρωμίου στο πόσιμο νερό.

 

Η Κοζάνη άλλαξε, η νέα πλατεία και οι πεζοδρομήσεις που προγραμματίζει η δημοτική αρχή δίνουν μια άλλη εικόνα. Είναι η Κοζάνη μια σύγχρονη ευρωπαϊκή πόλη ή χρειάζεται και άλλες τομές και παρεμβάσεις;

Είναι χρήσιμο να ξεκαθαρίσουμε κάτι.

Η Κοζάνη είναι σύγχρονη ευρωπαϊκή πόλη, χάρη στα έργα που οραματίστηκαμε, μελετήθηκαν, εξασφαλίσθηκε η χρηματοδότησή τους και υλοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια.

Κεντρική πλατεία, δημοτική βιβλιοθήκη, πεζοδρομήσεις, αναπλάσεις, διαπλατύνσεις πεζοδρομίων, παιδικοί σταθμοί, δομές στήριξης των ατόμων με αναπηρία, έργα ύδρευσης, αποχέτευσης και η τηλεθέρμανση είναι μερικά από τα σημαντικότερα.

Τα έργα αυτά σε συνδυασμό με το ΤΕΙ και το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, για την ίδρυση και εδραίωση του οποίου συνέβαλε καθοριστικά στο παρελθόν ο Δήμος, σηματοδοτούν το χαρακτηρισμό της Κοζάνης ως σύγχρονης πόλης. Φυσικά οι ανάγκες των πολιτών δεν εξαντλούνται στα παραπάνω. Είναι αναγκαία η συνέχιση ποιοτικών παρεμβάσεων στον ιστό της πόλης και σε όλο το δήμο με ταυτόχρονη παροχή αναβαθμισμένων υπηρεσιών προς τους πολίτες με ελαχιστοποίηση του κόστους λειτουργίας και βελτίωσης της ανταπόκρισης του δήμου στα αιτήματα των πολιτών.

Είναι πολύ πρόωρο να μιλάμε για τις πεζοδρομήσεις που «προγραμματίζει» η δημοτική αρχή, καθώς ακόμη αυτές δεν έχουν παρουσιαστεί στο δημοτικό συμβούλιο, παρ’ ότι διανύουμε το 5ο έτος της θητείας της. Και φυσικά δεν μπορούμε να αναφερόμαστε σε έργα, για τα οποία δεν υπάρχουν μελέτες, χρονοδιάγραμμα ούτε εξασφαλισμένοι πόροι.

 

 

Στη διάρκεια της θητείας σας ως δήμαρχος νιώσατε να συνθλίβεστε από την οικονομική διαχείριση της κεντρικής κυβέρνησης; Πόσο αυτοδυναμία και ανεξαρτησία απολαμβάνει η Τ.Α. στην ελληνική πραγματικότητα;

Η ελληνική τοπική αυτοδιοίκηση δυστυχώς κατατάσσεται στις τελευταίες θέσεις της Ευρωπαϊκής αυτοδιοίκησης όσον αφορά στην αυτοδυναμία και ανεξαρτησία. Ελάχιστοι οικονομικοί πόροι, επάλληλοι ελεγκτικοί μηχανισμοί, έλεγχος σκοπιμότητας σε πολλές περιπτώσεις.
Στην περίοδο των 44 μηνών που διανύσαμε ως προηγούμενη δημοτική αρχή, με την εναλλαγή 4 κυβερνήσεων και τη διενέργεια δύο Εθνικών εκλογών, η Αυτοδιοίκηση υπέστη δυσβάσταχτες οικονομικές περικοπές και για πρώτη φορά τής αφαιρέθηκαν αρμοδιότητες. Στο πλαίσιο αυτό και με το ενδεχόμενο χρεοκοπίας της πατρίδας μας, ολοκληρώσαμε με επιτυχία την πιο δύσκολη αυτοδιοικητική περίοδο της μεταπολίτευσης.

 

 

Οι επόμενες εκλογές στους Δήμους της χώρας, σύμφωνα με το νόμο που φέρνει η κυβέρνηση, θα γίνουν με απλή αναλογική. Τι σημαίνει αυτό για το Δήμο μας;

Το εκλογικό σύστημα απλής αναλογικής που ψήφισε η κυβερνητική πλειοψηφία είναι ιδιαίτερα σύνθετο και σε μερικές περιπτώσεις ευνοεί την συνδιαλλαγή, σε αντίθεση με την απλή αναλογική της μιας Κυριακής που ευνοεί προγραμματικές συγκλίσεις στο δημοτικό συμβούλιο.

Όμως ο Κλεισθένης είναι νόμος πλέον και με αυτόν πορευόμαστε. Ο διάλογος και η συναίνεση ανάμεσα στις παρατάξεις πριν τη λήψη αποφάσεων είναι μονόδρομος για όλη την αυτοδιοίκηση.

Τέτοιου είδους συνεργασία ενέχει μεν τον κίνδυνο αργοπορίας στη λήψη αποφάσεων, μπορεί όμως να αποτρέψει περιπτώσεις κακοδιοίκησης.

Με συνεργασία θα είχαν αποφευχθεί στο δήμο Κοζάνης οι πρόσφατες δεκάδες αναθέσεις έργων μικρού προϋπολογισμού (5000 ευρώ περίπου), που επέφεραν σπατάλη πολύτιμων πόρων.

 

 

Με αυτά τα δεδομένα εσείς πώς σκέφτεστε να πολιτευτείτε;

Η περίοδος είναι κρίσιμη και πρέπει να πάρουμε αποφάσεις που έπρεπε να είχαν ληφθεί χθες.

Είναι μονόδρομος η ανάδειξη των πυλώνων για τη μελλοντική αναπτυξιακή πορεία του Δήμου. Είναι υποχρέωσή μας να αναδείξουμε τα προβλήματα του τόπου και να διεκδικήσουμε λύσεις.

Νέοι άνθρωποι, νέες ιδέες, εμπειρία, είναι τα απαραίτητα εργαλεία.

Διανύουμε την μεγαλύτερη σε διάρκεια αυτοδιοικητική περίοδο με το μικρότερο παραχθέν έργο.

Αυτό δεν το αντέχει ούτε ο τόπος, ούτε οι πολίτες.

 

Η Κοζάνη βρίσκεται σε μια μεταβατική περίοδο όσον αφορά την παρουσία της ΔΕΗ και τη μετεξέλιξή της. Η ΔΕΗ ήταν μία οικονομική σταθερά που καθόρισε την πόλη. Ποιο κατά τη γνώμη σας πρέπει να είναι το οικονομικό μοντέλο πάνω στο οποίο πρέπει να σχεδιαστεί ένα εξίσου ελπιδοφόρο μέλλον;

Σήμερα ισχυρό πεδίο ανάπτυξης επιχειρηματικότητας εξασφαλίζουν ο ενεργειακός πλούτος, δηλαδή οι ενεργειακές εγκαταστάσεις και οι μεταφορικές υποδομές, μαζί με τις εγκαταστάσεις τηλεθέρμανσης και πρότυπων βιοκλιματικών κατασκευών.

Αντίστοιχα αναπτυξιακές δυνατότητες προσφέρει το τεράστιο πολιτιστικό απόθεμα. Αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία, μοναδικά γεωλογικά φαινόμενα, οι λίμνες και οι εγκαταστάσεις των υδροηλεκτρικών σταθμών συνιστούν μοναδικό σύνολο που δεν έχει αναδειχθεί ακόμη.

Ο πλούσιος πρωτογενής τομέας προσελκύει ενδιαφέρον με επώνυμα προϊόντα ενώ αναδεικνύεται η δυνατότητα καλλιεργειών αρωματικών και θεραπευτικών φυτών.

Οι νέοι οδικοί άξονες καθιστούν πλέον την περιοχή μας σημαντικό διαμετακομιστικό κέντρο.

Στη νέα αναπτυξιακή προσπάθεια συνδράμουν η επιστημονική γνώση, η έρευνα, η καινοτομία, το πλούσιο ανθρώπινο δυναμικό του ΤΕΙ και του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

Είναι εφικτή η αναπτυξιακή πορεία του τόπου με εξωστρέφεια, ποιότητα, ανταγωνιστικότητα, καινοτομία σε όλες τις δράσεις, σεβασμό στο περιβάλλον, σε κοινή πορεία και δημιουργική συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.

 

 

Ένα από τα επιτεύγματα της Κοζάνης και γενικότερα του Νομού, το οποίο είχε βέβαια σχέση και με τη ΔΕΗ, ήταν η διαχείριση των απορριμμάτων, η δημιουργία μιας δυναμικής επιχείρησης, της ΔΥΑΔΥΜΑ που βρέθηκε στην πρωτοπορία με ιδέες και όραμα. Ποια άλλη πρωτοποριακή ιδέα μπορεί να ενώσει τους δήμους του Νομού και να δώσει ανάπτυξη;

Πράγματι το έργο της ΔΙΑΔΥΜΑ, δηλαδή η ενιαία διαχείριση απορριμμάτων στη Δυτική Μακεδονία, οι αποκαταστάσεις χωματερών, η μονάδα επεξεργασίας, οι σταθμοί μεταφόρτωσης απορριμμάτων, και οι ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ που κατασκευάστηκαν είναι έργο πρωτοποριακό και μοναδικό για τα ελληνικά δεδομένα.

Όμως πίσω από τα έργα υπάρχουν οι ιδέες και οι άνθρωποι που τις υλοποιούν. Σημειώνω ότι διετέλεσα πρόεδρος της ΔΥΑΔΥΜΑ κατά τη δεκαετία 1998-2007, οπότε και υλοποιήθηκαν ή δρομολογήθηκαν τα παραπάνω έργα.

Δεν είναι αυτονόητη ούτε εύκολη για τα ελληνικά δεδομένα η συμφωνία δεκάδων δήμων σε ένα κοινό στόχο. Σήμερα, με δώδεκα δήμους στη Δυτική Μακεδονία, είναι σαφώς πιο εύκολο να υπάρξουν κοινές δράσεις.

Η ανάδειξη των λιμνών της περιφέρειας, ο ενεργειακός χαρακτήρας ενός μέρους των δήμων, το εξαιρετικό φυσικό απόθεμα, είναι ορισμένα από τα πεδία που μπορούν να ενώσουν την τοπική αυτοδιοίκηση και να συμβάλουν στην ανάπτυξη της περιφέρειας.

 

Το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα η Κοζάνη τα πήγε καλά, και από μια μικρή επαρχιακή πόλη, έγινε πανεπιστημιούπολη και πρωτεύουσα περιφέρειας. Πώς βλέπετε το μέλλον της ως άνθρωπος που την υπηρέτησε και έζησε τις καλές και κακές στιγμές της;

Πράγματι υπήρξε κατάσταση αυξανόμενης ευημερίας κυρίως λόγω της ηλεκτροπαραγωγικής δραστηριότητας. Μια σειρά μεγάλων έργων υποδομής και κατακτήσεων της περιοχής δημιούργησαν το σύγχρονο αστικό κέντρο. Φυσικά δεν είναι όλα τέλεια.

Οι ανάγκες είναι πολλές και απαραίτητη η ιεράρχησή τους λόγω περιορισμένων δυνατοτήτων ικανοποίησής τους.

Εξασφαλίζοντας κοινωνική συναίνεση πρέπει να σταματήσουμε τη χωρίς σχέδιο πορεία, να εστιάσουμε στην αξιοποίηση αναπτυξιακών πόρων, να διεκδικήσουμε πόρους από ανταγωνιστικά προγράμματα, να ξεπεράσουμε το λαϊκισμό και τις παλαιοκομματικές αντιλήψεις και πρακτικές που ανθούν τελευταία, με περισσότερη διαφάνεια, να πιστέψουμε πως το μέλλον του τόπου μάς αφορά όλους αδιακρίτως.

Αυτούς τους στόχους οφείλουμε να υπηρετήσουμε ώστε να βλέπουμε αισιόδοξα το μέλλον και να παραδώσουμε στους νεότερους έναν τόπο σε άνθιση, καλύτερο απ΄ το σημερινό.

 

Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε την 11.12.2018